पंचांगानुसार, भाद्रपद महिन्याच्या पौर्णिमेपासून पितृपक्ष सुरु होतो. तर अश्विन कृष्ण पक्षाच्या अमावस्येच्या दिवशी पितृपक्ष समाप्त होतो. पितृपक्ष हा आपल्या पुर्वजांना समर्पित आहे.
पितृपक्षात पिंडदान, श्राद्ध आणि तर्पण केले जाते, ज्यामुळे पितर प्रसन्न होतात आणि आपल्या वंशजांना आशीर्वाद देतात. यंदा पितृपक्ष 29 सप्टेंबर 2023 पासून प्रारंभ होईल आणि 14 ऑक्टोबर 2023 रोजी समाप्त होईल. पितृपक्षातील प्रत्येक तिथी महत्त्वाची आहे. परंतु श्राद्ध पक्षात तीन तिथींचे विशेष महत्त्व आहे. मान्यतेनुसार, पितरांच्या तृप्तीसाठी या तिथींवर श्राद्ध केल्यास पितर प्रसन्न होत शुभ आशीर्वाद देतात. त्यानुसार जाणून घेऊया कोणत्या आहेत त्या तिथी आणि महत्त्व.
अशा आहे श्राद्ध तिथी
29 सप्टेंबर 2323- पौर्णिमा श्राद्ध
30 सप्टेंबर 2023- द्वितीया श्राद्ध
01 ऑक्टोबर 2023- तृतीया श्राद्ध
02 ऑक्टोबर 2023- चतुर्थी श्राद्ध
03 ऑक्टोबर 2023- पंचमी श्राद्ध
04 ऑक्टोबर 2023- षष्ठी श्राद्ध
05 ऑक्टोबर 2023- सप्तमी श्राद्ध
06 ऑक्टोबर 2023- अष्टमी श्राद्ध
07 ऑक्टोबर 2023- नवमी श्राद्ध
08 ऑक्टोबर 2023- दशमी श्राद्ध
09 ऑक्टोबर 2023- एकादशी श्राद्ध
11 ऑक्टोबर 2023- द्वादशी श्राद्ध
12 ऑक्टोबर 2023- त्रयोदशी श्राद्ध
13 ऑक्टोबर 2023- चतुर्दशी श्राद्ध
14 ऑक्टोबर 2023- सर्व पितृ अमावस्या
पितृदोषापासून मुक्तीसाठी या तिथीला महत्त्व आहे.
यंदा चतुर्थी श्राद्धासोबत भरणी श्राद्ध आहे. 2 ऑक्टोबर 2023 रोजी हे श्राद्ध केले जाईल. या दिवशी भरणी नक्षत्र संध्याकाळी 06 वाजून 24 मिनिटांपर्यंत राहील. भरणी श्राद्ध मृत्यूनंतर एक वर्षांनी करावे असे मानले जाते. याशिवाय लग्नापूर्वी मृत्यू झालेल्यांचे श्राद्ध पंचमी तिथीला केले जाते आणि जर भरणी नक्षत्र पंचमी तिथीला आले तर त्याचे विशेष महत्त्व आहे. या तिथीली श्राद्ध केल्यास सकारात्मक लाभ होतो.
पितृपक्षातील नवमी श्राद्धला महत्त्व आहे. यावेळी नवमी श्राद्ध 7 ऑक्टोबर रोजी आहे. नवमी श्राद्धाला मातृ श्राद्ध किंवा मातृ नवमी असेही म्हणतात. या तिथीला घरातील आई, आजी आणि आजी यांचे श्राद्ध केले जाते. मातृ नवमीच्या दिवशी तर्पण, श्राद्ध किंवा पिंडदान केल्याने मृत आई-वडिलांचे पितर प्रसन्न होत शुभ आशीर्वाद देतात.
पितृपक्षात सर्वात महत्त्वाची तिथी म्हणजे सर्व पितृ अमावस्याला श्राद्ध, पिंडदान, तर्पण केल्याने पितृदोष दूर होतो. यंदा सर्व पितृ अमावस्या 14 ऑक्टोबर रोजी आहे. या दिवशी, ज्यांना आपल्या पुर्वजांच्या श्रद्धची तिथी माहित नाही, अशा पितरांचे श्राद्ध केले जाते. म्हणजेच सर्व पितृ अमावस्येच्या दिवशी सर्व ज्ञात आणि अज्ञात पूर्वजांचे श्राद्ध केले जाते. या दिवशी श्रद्ध केल्याने पितृदोषापासून मुक्ती मिळते.
