मित्रानो, रविवार १५ ऑक्टोबरपासून शारदीय नवरात्रीला सुरुवात होत आहे. नवरात्रीच्या या नऊ दिवसांमध्ये दुर्गा मातेची नऊ वेगवेगळ्या रूपात पूजा केली जाते. अश्विन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या प्रतिपदेपासून नवरात्रीची सुरुवात होते. यावेळी शारदीय नवरात्री १५ ऑक्टोबरपासून सुरू होत असून २४ ऑक्टोबरला संपणार आहे. नवरात्रीच्या पहिल्या दिवशी घटस्थापना केली जाते. घटस्थापनेसाठी शुभ मुहूर्त केव्हा आणि किती काळ असेल ते जाणून घेऊया.
शास्त्रानुसार सकाळी घटस्थापना आणि देवीपूजन करण्याची परंपरा आहे. मात्र यात चित्रा नक्षत्र आणि वैधृती योग निषिद्ध मानले जातात. पंचांगानुसार, रविवार, १५ ऑक्टोबर २०२३ रोजी चित्रा नक्षत्र संध्याकाळी ६ वाजून १२ मिनिटांनी सुरू होईल आणि वैधृती योग सकाळी १० वाजून २४ मिनिटांनी असेल. विशेष परिस्थितीत चित्रा नक्षत्र आणि वैधृती योग यांचे दोन चरण निघून गेल्यावर घटस्थापना करता येते.
रविवार १५ ऑक्टोबरला सकाळी चित्रा नक्षत्र आणि वैधृती योगाचे दोन चरण पूर्ण होतील. अशा स्थितीत घटस्थापनाही सकाळी करता येते. तसेच घटस्थापना अभिजीत मुहूर्तात करता येते. १५ ऑक्टोबर २०२३ रोजी अभिजीत मुहूर्त सकाळी ११ वाजून ४४ मिनिटे ते १२ वाजून ३० मिनिटापर्यंत असेल. या काळात घटस्थापना करू शकता.
उत्तर आणि ईशान्य दिशा म्हणजेच ईशान्य हे पूजेसाठी सर्वोत्तम स्थान मानले जाते. जर तुम्हीही दरवर्षी कलशाची स्थापना करत असाल तर कलश या दिशेला ठेवून आईच्या घटस्थापनेची सजावट करावी. शास्त्रात कलशावर नारळ ठेवण्याबद्दल सांगितले आहे की “अधोमुखं शत्रु विवर्धनाय, ऊर्धवस्य वस्त्रं बहुरोग वृध्यै। प्राचीमुखं वित विनाशनाय, तस्तमात् शुभं संमुख्यं नारीलेलंष्। म्हणजेच कलशावर नारळ ठेवताना नारळाचे मुख खालच्या दिशेला असता कामा नये हे ध्यानात ठेवावे.
घटस्थापना करण्यापूर्वी चौरंगावर लाल कपडा पसरवून घटाची स्थापना करावी. घटावर म्हणजेच कलशावर चंदनाने किंवा कुंकूने स्वस्तिक बनवावे. कलशाला लाल धागा बांधावा. कलशाच्या तळाशी थोडे तांदूळ ठेवा आणि कलशाच्या आत नाणे, सुपारी, पंचपल्लव (आंब्याची पाने), सप्तममृतिका (माती) ठेवा.
घाटाभोवती मिठाई, प्रसाद इत्यादी ठेवा. सर्व प्रथम गणेशाची पूजा करा आणि नंतर देवीचे आवाहन करा. यानंतर देवी-देवतांना आवाहन करत प्रार्थना करा.
