दरवर्षी होळीच्या आधी, अमलकी एकादशीचे व्रत केले जाते, जे फाल्गुन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या एकादशी तिथीला पाळले जाते. अमलकी एकादशीच्या दिवशी आवळ्याच्या झाडांची पूजा करण्याचे विशेष महत्त्व आहे. हे भगवान विष्णूंसह आवळ्याच्या झाडाच्या पूजेचा सण मानला जातो, म्हणूनच याला अमलकी एकादशी म्हणतात.
वैदिक दिनदर्शिकेनुसार अमलकी एकादशीचे व्रत 10 मार्च रोजी केले जाणार आहे. तुम्हाला कदाचित अमलकी एकादशी म्हणजे काय हे माहित असेल पण ही एकादशी साजरी का केली जाते. आणि अमलकी एकादशीचे महत्त्व काय आहे हे तुम्हाला माहित आहे का? जर नसेल तर आम्ही तुम्हाला या लेखात त्याबद्दल सांगणार आहोत.
काशीमध्ये अमलकी एकादशी रंगभरी एकादशी म्हणून प्रसिद्ध
अमलकी एकादशीच्या दिवशी काशीमध्ये बाबा विश्वनाथांसोबत रंग आणि गुलालाची होळी खेळली जाते. म्हणूनच तिला रंगभरी एकादशी असेही म्हणतात. ही एकमेव अशी एकादशी आहे ज्यामध्ये विष्णुजींव्यतिरिक्त भगवान शिव-पार्वतीच्या पूजेलाही विशेष महत्त्व आहे. सुखी वैवाहिक जीवन, मोक्षप्राप्ती आणि पापांपासून मुक्तीसाठी अमलका एकादशीचे व्रत खूप फलदायी मानले जाते.
अमलकी एकादशीचे महत्त्व काय आहे?
पद्मपुराणानुसार, फाल्गुन शुक्ल पक्षाच्या एकादशीला, भगवान विष्णूच्या मुखातून चंद्रासारखा गोल एक लहान थेंब पृथ्वीवर पडला, ज्यापासून आवळाचे झाड वाढले. या कारणास्तव या एकादशीला अमलकी एकादशी असे म्हटले जाऊ लागले. अमलकी म्हणजे आवळा. म्हणूनच त्याला अमलकी असेही म्हणतात.
आमला एकादशीच्या दिवशी आवळाच्या झाडाचे आणि श्री हरि विष्णूची पूजा केल्याने मोक्ष मिळतो असे मानले जाते. या दिवशी भगवान शंकर लग्नानंतर पहिल्यांदाच देवी पार्वतीला घेऊन काशीला आले. म्हणूनच या दिवशी महादेवाला गुलाल अर्पण केला जातो. पद्मपुराणात अमलकी एकादशीचा उल्लेख आढळतो.
मोक्ष मिळविण्यात मदत करते
अमलकी एकादशीचे महत्त्व अक्षय नवमीइतकेच महान मानले जाते. पुराणानुसार भगवान विष्णू यांनी सांगितले आहे की स्वर्ग आणि मोक्ष प्राप्तीची इच्छा असलेल्यांसाठी अमलकी एकादशीचे व्रत खूप शुभ मानले जाते. अमलकी एकादशीच्या दिवशी आवळा वृक्षाची पूजा केल्याने सर्व प्रकारच्या त्रासांपासून आणि पापांपासून मुक्तता मिळते.
अमलकी एकादशीचा उपवास केल्याने अनेक तीर्थक्षेत्रांना भेट देण्याइतकेच पुण्य मिळते. धार्मिक ग्रंथांनुसार आमलकी एकादशीचे व्रत १००० गायी दान करण्याइतके पुण्य देते. आवळा वृक्षाच्या मुळाशी विष्णू, खोडात शिव, वर ब्रह्मा, फांद्यांमध्ये देवमुनी आणि फांद्यांमध्ये देवता राहतात अशी धार्मिक श्रद्धा आहे. म्हणून या दिवशी आवळा वृक्षाची आणि श्री हरि विष्णूची पूजा केल्याने मोक्ष मिळतो.
